Feedback van een schaduwdirecteur
‘Passionele afstand’, dat heb je als directeur nodig.
Via de actie ‘Laat je schaduwen als directeur‘ mocht ik vorig schooljaar acht directeurs gedurende een volle dag schaduwen. Op het eind van de dag gaf ik feedback. De actie startte met een online aanmelding en een telefonisch intakegesprek.
Vanuit Mechelen reed ik naar Grimbergen, Oostmalle, Brugge, Kortrijk, Tessenderlo, Kiel, Etterbeek en Oostakker. Ik maakte dat ik er was op het moment dat de werkdag van de directeur begon. Want, wat ik nog vòòr het eerste belsignaal kon observeren, was telkens zeer betekenisvol. Niet in het minst omdat er in die circa 45 minuten erg veel gebeurt. Je overloopt de agenda met de adjunct-directeur of met de administratieve collega. Je drinkt een kop koffie. Je ontmoet ouders met vragen die in hoge of in mindere mate complex of lastig zijn. Je krijgt leerkrachten over de vloer, eveneens met vragen die in hoge of in mindere mate complex of lastig zijn. Je zegt de leerkrachten dag in de lerarenkamer. Je hangt een nota op het prikbord. Je staat op de speelplaats en praat met leerlingen. Je ziet er mee op toe dat leerlingen tijdig naar de klas wandelen (en niet lopen). Je maakt een afspraak met de logistieke medewerker. Je verwelkomt een interim-leerkracht. Je neemt akte van de leerlingen die ziek gemeld werden. Enzoverder, enzovoort…
De invulling van de rest van dag is afhankelijk van wat in de agenda staat en van de vele dingen die er onverwacht tussen komen fietsen. Maar er is geen twijfel mogelijk: de job van een schooldirecteur is ontzettend gevarieerd, uitdagend en boeiend… en soms ook (erg) lastig.
Als kader voor de observatie en de feedback gebruikte ik de vier facetten van de ‘active reviewing’ methodiek: Wat gebeurt er feitelijk? Welke belevingen gaan ermee gepaard? Wat besluiten we hieruit? Welke alternatieve mogelijkheden zien we? Met deze manier van observeren en feedback geven, zorg je ervoor dat de betrokkene(n) actief gaan reflecteren over hun handelen.
Bij elke directeur observeerde ik tal van kwaliteiten. Ik observeerde: visie op onderwijs en leren, transparantie, prachtige opvattingen (zie voorbeeld in kadertekstje), eerlijkheid, oplossingsgerichtheid, 
daadkracht, leerlinggerichtheid, competenties voor het motiveren van een team, luistervermogen, geduld, besluitvaardigheid, meervoudige partijdigheid, de coachende houding, voorbeeldgedrag, zelfreflectief vermogen, creativiteit in het gebruik van overlegtechieken, originaliteit in het voeren van functioneringsgesprekken, relationele wijsheid, waarderend taalgebruik, aansturing op zelfsturing, bewustzijn van het belang van externe stakeholders (ouders, buurt, lokale overheid, schoolnet), bedachtzaamheid, ‘voelsprieterigheid’ voor onderwijsinnovaties, overtuigingskracht, behulpzaamheid, …
De belangrijkste uitdaging die ik bij de geschaduwde directeurs observeerde, hangt samen met een kwestie ik ook in andere settings al vaak hoorde: “Hoe kan je als directeur de dingen meer los laten en tegelijkertijd een sterke onderwijsvisie realiseren?”
Mijn feedback voor die uitdaging: “Ontwikkel passionele afstand”. Dat is het vermogen om ergens voor te gaan, zonder dat je je er volledig mee vereenzelvigt. Je kan bijvoorbeeld volledig doordrongen zijn van een sterke en onderbouwde onderwijsvisie. Als je ze wil realiseren doe je dat in samenspraak met je leerkrachten. En dat lukt enkel als je met enige afstand naar je onderwijsvisie kan kijken en bewust onderzoekt op welke manieren je jouw leerkrachten geïnspireerd krijgt en houdt. Ik huldig daarbij graag het Franse gezegde: “Il faut reculer pour mieux sauter”.
De passie was bij elk van de geschaduwde directeurs aanwezig. Misschien is het een goede tip om af en toe de positie van de eigen schaduw in te nemen.
